از جمله محققانی که از این معیار برای اندازه گیری هزینه های نمایندگی بهره جسته اند می توان به دوکاس، کیم، و پانتزالیس^[۲۵] (۲۰۰۰) مک نایت و ویر^[۲۶] (۲۰۰۸) و دوکاس، مک نایت و پانتزالیس^[۲۷] (۲۰۰۵) اشاره نمود.

برای اندازه گیری فرصت های رشد می توان از معیارهای مختلفی همچون رشد فروش، رشد سود عملیاتی و شاخص Q توبین و …. استفاده نمود. در این تحقیق برای اندازه گیری هزینه های نمایندگی از تعامل بین فرصت های رشد و جریان های نقد آزاد استفاده گردیده و همچنین مطابق با تحقیقات پیشین شاخص Q توبین به عنوان معیاری برای اندازه گیری فرصت های رشد استفاده شده است.

۲-۲-۴تأثیر سهام‌داران عمده مالی بر هزینه های نمایندگی

در خصوص تأثیرات احتمالی سرمایه‌گذاران نهادی مالی بر هزینه های نمایندگی بحث‌های مختلفی از سوی صاحب‌نظران صورت گرفته است. هنگامی که مالکان عمده شرکت خود از گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری باشند مدیران پرتفوی این شرکت‌ها نقش وکیل و ‌سهام‌دارانشان نقش موکل را دارند. همزمان با ارزیابی عملکرد شرکت‌های بورسی توسط مدیران پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری، عملکرد خود این مدیران نیز از سوی سهام‌داران شرکت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و بازده پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری نقش تعیین‌کننده‌ای در تثبیت یا تزلزل موقعیت شغلی مدیران شرکت خواهد داشت.

همچنین هنگامی که سهامدار نهادی از نوع نهادهای مالی باشد با توجه به تجربه، تخصص و توانایی ارزیابی و مدیریتی بالای خود می‌تواند با بهره گرفتن از حق رأی بالایی که دارد نظارت بهتر و مؤثرتری بر مدیریت شرکت سرمایه‌پذیر اعمال کند و انتظار می‌رود حاصل این نظارت ارائه توصیه های لازم، افزایش بازده و بهبود عملکرد شرکت سرمایه‌پذیر باشد .(‌فصل‌نامه بورس اوراق بهادار،داود جعفری سرشت،۱۲)

۲-۲-۵جریان های نقد آزاد

تا کنون تعاریف متعددی از جریان های نقد آزاد توسط صاحب‌نظران و محققان مختلف ارائه شده است که به تعدادی از مهمترین آن ها اشاره می شود:

جنسن ^[۲۸](۱۹۸۶) برای اولین بار تئوری جریان های نقد آزاد را تبیین و درآن تعریفی از جریان های نقد آزاد شرکت ارائه کرد به نظر وی جریان های نقد آزاد عبارت است از وجوه نقد در دسترس واحد تجاری (نقد حاصل از عملیات) پس از کسر وجوه لازم جهت سرمایه گذاری در پروژه هایی که دارای خالص ارزش فعلی مثبت می‌باشند به طوری که جریان نقدی حاصل از چنین پروژه هایی بر مبنای یک نرخ هزینه سرمایه قابل اتکا تنزیل شده باشد. ‌بنابرین‏ از نظر وی لازم است ابتدا پروژه از نظر خالص ارزش فعلی ارزیابی و در صورت مثبت بودن آن وجوه لازم برای سرمایه گذاری در چنین پروژه هایی از جریان وجه نقد در دسترس واحد تجاری کسر گردد.

۲-لن و پولسن ^[۲۹](۱۹۸۹) از دیدگاه آن ها جریان های نقد آزاد برابر است با سود عملیاتی قبل از هزینه استهلاک و پس از کسر وجوه پرداختی بابت مالیات، هزینه بهره، سود پرداختی به سهام‌داران عادی و ممتاز.

۳-کاپلند، کولر و مورین ^[۳۰](۱۹۹۴) جریان های نقد آزاد را برابر با سود عملیاتی پس از مالیات به علاوه هزینه های غیر نقدی و پس از کسر افزایش در سرمایه در گردش و سرمایه گذاری در دارایی ثابت تعریف می‌کنند (فرناندز^[۳۱]، ۲۰۰۴،۶۹).

۲-۲-۵-۱اهمیت جریان های نقدآزاد

هرچند در صورت جریان وجه نقد ، رقم جریان وجه نقد عملیاتی به عنوان معیاری برای ارزیابی توانایی شرکت در ایجاد وجه نقد آتی شمرده می شود ، لکن بسیاری از تحلیل گران اعتقاد دارند این جریان های نقدی نه تنها باید جهت حفظ سطح جاری عملیات واحد تجاری و انجام سرمایه گذاری های مورد نیاز استفاده شود که قسمتی از آن باید به عنوان پرداخت سود سهام به سهام‌داران و مالکان شرکت در نظر گرفته شود . ‌بنابرین‏ وجه نقد عملیاتی به تنهایی نمی تواند معیاری برای ارزیابی توان شرکت در ایجاد جریان های نقد آتی تلقی گردد و لازم است معیارهای دیگری چون جریان های نقد آزاد هم مورد محاسبه قرار گرفته و در ارزیابی ها لحاظ شوند.

از طرف دیگر معیارهای سنتی ارزیابی عملکرد هم چون سود خالص و سود قبل از بهره و مالیات معیارهایی هستند که بر مبنای سیستم تعهدی حسابداری به دست آمده اند و با مد نظر گرفتن توجه بسیار گسترده به موضوع هموارسازی و دستکاری در اقلام تعهدی و نتایج به دست آمده از این تحقیقات ، رونق سابق را از دست داده‌اند . در نقطه مقابل رقم جریان های نقد آزاد یک رقم منحصر به فرد است به دلیل اینکه اجزای تشکیل دهنده این ارقام فاقد رقم اختیاری است ، امکان اعمال نظر مدیریت در این ارقام وجود ندارد و از این رو می‌تواند به عنوان معیار مناسبی جهت ارزیابی عملکرد استفاده شود (نوروش و ابراهیمی، ۱۳۸۸ ۴۵-۴۶) .

۲-۲-۵-۲جریان های نقد آزاد و سرمایه گذاری بیش از حد بهینه

در شرایطی که بازارهای سرمایه کارا باشند، هیچ گونه ارتباطی بین میزان فعالیت‌های سرمایه گذاری شرکت و جریان های نقدی ایجاد شده در داخل شرکت برقرار نخواهد بود اگر شرکت نیازمند وجه نقد اضافی جهت تامین مالی سرمایه گذاری باشد به راحتی می‌تواند آن را از طریق بازارهای سرمایه خارجی تامین نماید ، همچنین اگر شرکت از وجه نقد اضافی مازاد بر احتیاجات سرمایه گذاری در پروژه های با خالص ارزش فعلی مثبت برخوردار باشد می‌تواند جریان نقدی آزاد را به بازارهای خارجی عرضه نماید. با این حال شرکت ها در چنین شرایط ایده آلی فعالیت نمی نمایند . موانع فراوانی به سرراه مدیران جهت تامین جریان‌های نقدی مورد نیاز از بازارهای سرمایه وجود دارند. علاوه بر این ، هزینه های قابل ملاحظه در ارتباط با فعالیت‌ها و عملیات نظارت بر مدیریت شرکت به منظور کسب اطمینان از سرمایه گذاری جریان های نقد آزاد در بازارهای سرمایه خارجی وجود دارند. در حالت تعادل ، این گونه موانع موجود در بازار به برقراری رابطه مثبت بین فعالیت‌های سرمایه گذاری شرکت ها و جریان های نقدی ایجاد شده در داخل شرکت کمک می کند (ریچاردسون^[۳۲] ، ۲۰۰۶،۹۶).