پیغامبر صلوات الله علیه گفت: خجسته ترین و ببرکت ترین زن آنست که زاینده بود و بر روی نیکوتر بود و بکابین ‏سبکتر بود. _{ص۲۶۱ نصیحه الملوک غزالی، تصحیح همائی}
‏۱۰- ‏حال :
البتگین بنشابور بود بر سپاه سالاری سامانیان با حشمتی بزرگ. _{ص۲۰۳تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض}
‏۱۱-‏ سوی و جانب :
اگر این محمد پیغمبر آخر الزمان بودی که ما نعت او در توریه خوانده ایم نبایستی که بر بیت المقدس بایستاد. ‏ _{ص۲۲۴ج۱تفسیر ابو الفتوح رازی، تصحیح طباطبائی}
‏۱۲- ‏ظرفیت :
‏‌أ.‏ مکانی :
اگر از لحسا سوی جنوب بروند بعمان رسند و عمان بر زمین عرب است. _{ص۱۶۴ سفرنامۀ ناصر خسرو}
‏‌ب.‏ زمانی :
بر دگر روز غلام به بازار آمد. _{ص۱۴۱ج۱تفسیر ابو الفتوح، تصحیح طباطبائی}
‏‌ج.‏ مجازی :
شگفتی نگه کن به کار جهان وزو گیر بر کار خویش اعتبار _{ص۱۹۹دیوان ناصر خسرو}
‏۱۳-‏ عوض و بدل :
خیانت بر امانت گزیند…. و با خدای و خدایگان دلیری کند. _{ص۳۲ سیاست نامه}
‏۱۴-‏ عهده و ذمه :
فرمودم تا شما را سلاح تمام بدهند، سلاح بر من و حرب بر شما _{ص۳۵۴تاریخ بلعمی، تصحیح بهار}
‏۱۵-‏مترادف (از)‏ :
اورا بگرفت … و اندر ساعت فرمانداد تا بر میان دو نیم کردند _{ص۳۷۰تاریخ سیستان}
خدای است که ازو یاری خواهند و برو استعانت کنند _{ص۳۵۴ ج۶ تفسیر ابو الفتوح، تصحیح شعرانی}
‏۱۶-‏ مترادف (به)‏ :
شیر بر آن رضا داد. _{ص۷۴منتخب کلیله و دمنه}
‏۱۷-‏ مترادف (با)‏ :
و اگر مهمی بودی یا نبودی، بر من خالی کردی و گفتی: دوش چه کردی؟ _{ص۳۳۲تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر ‏فیاض}
‏۱۸- ‏مترادف (برای) : ‏

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

چون کار بر او مستقیم شد بصره و خراسان و سیستان حارث بن عبد الله ابی ربیعه المخزومی را داد _{تاریخ ‏سیستان}
‏۱۹-‏ مترادف (درباره)‏ :
امیر فرمود تا دوات آوردند و بدست خویش ملطفه نبشت … که با خواجه ما را کاریست مهم بر شغل مملکت. ‏ _{ص۳۶۸تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض}
‏۲۰- ‏مترادف کسرۀ اضافه :
برای آنکه گناه بر او بزرگ باشد. _{ص۹۲ج۴تفسیر ابو الفتوح، تصحیح قمشه}
‏۲۱-‏ مجاورت :
مقرر کرد که فضل ربیع را در آن صفه بنشانند پیش از بار و از این صفه بر سرای دیگر ببایست گذشت.
‏_{ص۳۲تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض}
‏۲۲-‏ محاذات :
کمر بر کمر تا جداران دهر بپیش جان جوی پیروز بهر _{۲۹۷ شرفنامه نظامی}
‏۲۳-‏ مصاحبت و معیت :
چون دو شغل یک مرد را فرمایند همیشه از دو شغل یکی بر خلل باشد. _{ص۱۹۸ سیاست نامه}
‏۲۴- ‏مضادت :
مفسران گفتند آیت در بنی قریظه آمد که با رسول علیه السلام عهد کردند که با او قتال نکنند و کس را برو یاری ندهند و ‏عهد او بشکستند. _{ص۴۳۰ج۵تفسیر ابو الفتوح، تصحیح شعرانی}
‏۲۵- ‏مقابله :
پس چون اسلام بسیستان آوردند و لشکر اسلام قوی گشت و جهانیان را معلوم شد که کسی را بر فرمان سمای تاب نباشد. ‏ _{ص۸تاریخ سیستان}
‏۲۶-‏ مقدار و اندازه :
این پادشاه را شروان شاه … خوانند و او بلشکر گاهی نشیند از شماخی بر فرسنگی. _{ص۹۴حدود العالم}
‏۲۷- ‏موافقت و مطابقت :
جهان بر سلاطین گردد. _{ص۱۳۹ تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض}
‏۲-۲-۱-۷-ب.از انوری و احمدی گیوی (ص۲۶۰ در دستور زبان فارسی۲) «بر» در معانی زیر کاربرد دارد:
‏‌أ.‏ برای استعلا، یعنی بالا بودن چیزی را میرساند : ‏
کلاه بر سر گذاشت و از خانه بیرون رفت.‏
گاه دسته های کلاغهای گرسنه دیده می شد که بر لاشۀ حیوان سقط شده ای افتاده… _{جمال زاده (یکی بود یکی ‏نبود)‏}
‏‌ب. ‏در معنی وجوب و الزام : ‏